Chậm nói là một trong những dấu hiệu khá điển hình của hội chứng tự kỷ. Tuy nhiên không phải lúc nào trẻ chậm nói cũng là tự kỷ. Trẻ chậm nói có thể chia làm hai dạng: Chậm nói thông thường và chậm nói do khiếm khuyết về sự phát triển của não bộ- chứng tự kỷ.

Nếu bên cạnh việc chậm nói thông thường, trẻ có thêm một vài các biểu hiện như khả năng hiểu lời của trẻ không tốt, khó ngủ, giấc ngủ không sâu, hành vi bất thường lặp lại, khó hòa nhập, thích một mình thì cha mẹ cần đưa trẻ đến khám tại các cơ sở chuyên khoa tâm bệnh để làm test tâm lý và loại trừ. Còn nếu trẻ chỉ bị chậm nói thông thường thì cha mẹ có thể dạy bé phát triển ngôn ngữ tại nhà hoặc cho bé tiếp xúc với cộng động như đi lớp, không cho trẻ sử dụng máy tính, điện thoại và các thiết bị điện tử.

Trẻ tăng động giảm chú ý, chậm nói là một trong những hội chứng mắc phải từ thời thơ ấu được nghiên cứu nhiều nhất. Tuy nhiên, cho đến nay người ta vẫn chưa xác định rõ ràng được nguyên nhân nhưng có thể xếp theo các nguyên nhân sau:

- Tiếp xúc với một số độc chất trong thời kỳ mang thai: Như thuốc lá, rượu, ma túy, vì những chất này làm giảm sản xuất dopamine ở trẻ em hoặc các độc chất trong môi trường như dioxine, hydrocarbure benzen…cũng làm tăng nguy cơ trẻ sinh ra bị tăng động , kém tập trung, chậm nói , sinh non tháng, thiếu oxi lúc sinh (bị ngạt) làm ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ, cũng là nguyên nhân của chứng chậm nói.

- Đa số những trẻ em mắc chứng không tập trung – tăng động, chậm nói thì trong gia đình của chúng có ít nhất một thành viên mắc chứng này. Hơn nữa, 1/3 số người đàn ông bị chứng tăng động - thiếu tập trung khi còn nhỏ, thì con họ sau này cũng mắc phải chứng này. Nguyên nhân do lo lắng, rối loạn tâm thần, bị cưỡng bức, lạm dụng tình dục, gặp khó khăn trong học tập, lục đục trong gia đình hay do chấn thương đầu, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, trẻ ngủ hay ngáy, hoặc có rối loạn giấc ngủ (ngủ nhiều quá hoặc khó ngủ)…

- Nhiều nguyên nhân có thể khiến trẻ chậm nói, chậm phát triển khả năng nói và ngôn ngữ. Đôi khi chỉ là do trục trặc trong vòm miệng, như với lưỡi hoặc hàm ếch. Dây hãm ngắn cũng có thể hạn chế cử động của lưỡi khiến trẻ khó nói... Trục trặc trong khả năng nghe cũng thường có liên quan đến việc chậm nói , đó là lý do vì sao trẻ nên được bác sĩ tai mũi họng kiểm tra khi có vấn đề về nói. Trẻ khó nghe cũng sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu, bắt chước và sử dụng ngôn ngữ.

- Nhiều mẹ thường để trẻ xem TV hay dùng điện thoại thông minh để bé ngồi yên, ăn ngoan hay mình rảnh làm việc nhà... Tuy nhiên, đây lại là một trong những lý do phổ biến khiến trẻ chậm nói. Trẻ xem TV như thế trong một thời gian dài sẽ bị ảnh hưởng lớn đến khả năng phát triển ngôn ngữ, cũng như tạo tiền đề cho nhiều hội chứng khác. Lý do là, khi xem TV và sử dụng điện thoại thông minh, trẻ không cần phải nói, không cần suy nghĩ, chỉ ngồi yên và nhìn, đưa tay chỉ, chạm vào màn hình dần tạo thói quen lười nói và giao tiếp ở trẻ. Ngoài ra, nguyên nhân gây trẻ chậm nói còn có thể đến từ các hội chứng tự kỷ, tăng động kém chú ý. Cha mẹ khi phát hiện con chậm nói nên cho bé đi khám ngay.

Ở khu vực Như Quỳnh, Hưng Yên. Trung tâm giáo dục chuyên biệt Hưng Yên chuyên can thiệp trẻ chậm nói, tự kỷ, tăng động giảm chú ý, khó khăn rối nhiễu trong học tập. Ở khu vực Phối Nơi, Như Quỳnh, Văn Lâm...đánh giá miễn phí, tư vấn can thiệp, lên kế hoạch can thiệp cho các con.